HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI TẬP TRUNG KHU CÔNG NGHIỆP
Hệ thống xử lý nước thải tập trung KCN Phú Tài được thiết kế xây dựng với công suất xử lý là 6.000 m3/ngày đêm trên cơ sở phương án công nghệ do Viện khoa học và Công nghệ Môi trường – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội thiết kế và được UBND tỉnh đồng ý về chủ trương. Theo đó, công nghệ xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học hiếu khí, làm việc gián đoạn, gồm 03 đơn nguyên (bể Aeroten) xử lý độc lập, được đầu tư dần từng bể, đảm bảo thu gom xử lý nước thải của các doanh nghiệp trong KCN.
Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế tại các doanh nghiệp trong KCN thì lượng nước thải phát sinh không lớn. Hầu hết các doanh nghiệp chế biến lâm sản đã thay đổi công nghệ sản xuất (chuyển từ luộc gỗ sang sấy gỗ), các doanh nghiệp chế biến đá granite hầu như hoàn lưu tái sử dụng nước thải. Do vậy, lưu lượng nước thải đầu vào của Trạm xử lý nước thải tập trung chủ yếu là nước thải sản xuất của Nhà máy bia (bình quân khoảng 300 – 500m3/ngày đêm). Vì lưu lượng nước thải đầu vào ít, nên UBND tỉnh cho phép xây dựng trước 01 đơn nguyên (bể Aeroten) với công suất 2.000 m3/ngày đêm.
Nguồn nước thải tiếp nhận vào Hệ thống xử lý nước thải tập trung là nước thải loại A, B, C và 1,5C theo Bảng quy định cấp độ xử lý nước thải theo từng loại hình sản xuất của các doanh nghiệp trong KCN Phú Tài và Long Mỹ kèm theo Quyết định số 404/QĐ-ĐTXD ngày 13/4/2012 của Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Bình Định (Chủ đầu tư KCN Phú Tài và Long Mỹ). Nước thải đầu ra của Hệ thống xử lý nước thải tập trung xử lý đạt loại A theo QCVN 40:2011/BTNMT, sau đó bơm ra sông Hà Thanh.
I. Sơ đồ công nghệ:
Sơ đồ công nghệ
II. Thuyết minh quy trình:
Trạm XLNT tập trung được chia thành các hạng mục chính với chức năng và nhiệm vụ như sau:
– Bể điều hoà: Chức năng chính của bể điều hoà là ổn định lưu lượng và nồng độ các chất bẩn, tại đây nước thải cũng được sục khí với mục đích đảo trộn đều và tránh xảy ra quá trình lên men yếm khí phát sinh các chất gây mùi khó chịu.
– Bể SBR: Đây là công đoạn xử lý chính của Trạm xử lý. Bể SBR có hai chức năng sau: Oxy hoá các chất bẩn hữu cơ đồng thời còn diễn ra các quá trình Nitrat hoá (trong điều kiện hiếu khí), khử Nitrat (trong điều kiện thiếu khí) và hấp thụ Photpho để làm sạch nước thải. Lắng cặn (lắng tĩnh – sau khi đủ thời gian sục khí) để làm trong nước thải sau đó chảy ra bể kiểm chứng để kiểm chứng chất lượng nước thải và quan trắc nước thải tự động, liên tục sau đó tự chảy theo đường ống ra sông Hà Thanh.
– Hệ thống xử lý bùn: Có chức năng phục hồi hoạt tính của bùn để cung cấp trở lại cho bể SBR trong trường hợp bùn hoạt tính trong bể SBR bị chết. Đồng thời, có sục khí làm oxy hoá các chất hữu cơ, giảm lượng chất hữu cơ trong bùn, ngăn ngừa quá trình lên men yếm khí tạo ra các chất gây mùi hôi và bùn trở nên ổn định dễ tách nước làm khô bùn. Máy ép bùn: có chức năng tách nước ra khỏi bùn làm cho bùn khô. Tuy nhiên, theo thực tế hiện nay tại cơ sở, lượng nước thải thu gom xử lý rất ít từ 500-700 m3/ngày đêm và chủ yếu là nước sinh hoạt, nước thải sản xuất từ Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn – Miền Trung được xử lý đạt loại A trước khi đấu nối do đó lượng bùn phát sinh rất ít và được tuần hoàn sử dụng lại cho bể SBR vì thế cơ sở không phát sinh bùn thải từ trạm xử lý nước thải. Trường hợp có bùn thải phát sinh Công ty sẽ thuê đơn vị có chức năng thu gom xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
– Công trình ứng phó sự cố:
+ Hồ sự cố: có chức năng ứng sự cố khi Trạm xử lý bị sự cố (như do có biến động lớn về lưu lượng nước thải chảy về Trạm xử lý, bùn hoạt tính chết hoặc các bể SBR bị sự cố). Trong trường hợp này lượng nước thải sẽ được bơm vào hồ sự cố để chứa. Sau khi sự cố được khắc phục, nước thải trong hồ sẽ được bơm dần trở lại bể điều hòa và bơm vào bể SBR để xử lý tiếp cho đến khi hết lượng nước thải trong hồ. Hồ sự cố được chuyển đổi từ hồ sinh học hiếu khí có dung tích 18.000 m3, có thể lưu chứa 9 ngày.
+ Thiết bị đông keo tụ: Thiết bị này là một hệ thống đồng bộ, bao gồm: Bể phản ứng kết hợp lắng (có lắp đặt máy khuấy), các thùng chứa và pha hoá chất (có lắp đặt máy khuấy), các bơm định lượng và đầu đo pH. Thiết bị đông keo tụ có chức năng ứng phó sự cố khi chất lượng nước thải đầu vào không đạt yêu cầu theo quy định (nồng độ các chất bẩn trong nước thải vượt quá giới hạn quy định). Trong trường hợp này nước thải từ bể gom không bơm trực tiếp vào bể điều hoà mà bơm vào bể phản ứng của thiết bị đông keo tụ để giảm tải lượng ô nhiễm, sau đó phần nước trong mới đưa vào bể điều hoà để bơm vào bể SBR. Tại bể phản ứng, nước thải được bổ sung hoá chất để điều chỉnh pH (axit hoặc xút), chất keo tụ (phèn sắt hoặc PAC) và chất trợ lắng (polyme). Tuy nhiên, nguồn nước thải phát sinh từ doanh nghiệp thứ cấp trong Khu công nghiệp Phú Tài chủ yếu là nước thải sinh hoạt và nước thải sản xuất từ Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn – Miền Trung, lượng cặn bẩn có trong nước thải không nhiều nên Trạm xử lý nước thải tập trung của KCN không phải hoạt động bể đông keo tụ này mà nước thải từ hố gom được bơm trực tiếp vào bể điều hòa để xử lý.
III. Quy trình vận hành, chế độ vận hành
– Quy trình vận hành điều chỉnh: nước thải từ mạng lưới thu gom trên toàn bộ diện tích KCN Phú Tài và nước thải từ KCN Long Mỹ (theo chủ trương của UBND tỉnh Bình Định tại Văn bản số 423/UB-CN ngày 21/02/2005) được đưa về hố ga phân luồng chảy về hố thu gom. Tại đây đặt 03 bơm chìm (lưu lượng 120 m3/h) để bơm nước lên, mỗi bơm đặt một rơle mức để kiểm soát mức nước trong bể.
– Nước thải từ hố gom được bơm lên thiết bị tách rác tinh (độ rộng khe 3mm) và vào bể chứa (bể điều hòa). Tại bể chứa này một phần diện tích được sục khí nhẹ để bổ sung oxy, điều chỉnh pH về giá trị thích hợp, bổ sung các chất dinh dưỡng và làm hạn chế quá trình lên men yếm khí cũng như đảm bảo nồng độ được phân bổ đều trong toàn bể trước khi bơm lên bể xử lý chính SBR.
– Từ bể điều hòa, nước thải được bơm vào bể xử lý sinh học SBR xử lý gián đoạn theo mẻ. Tại bể SBR sẽ được cung cấp một lượng oxy thích hợp bằng các máy thổi khí. Tại đây sẽ diễn ra quá trình làm sạch nước thải, các chất bẩn hữu cơ trong nước thải sẽ được các vi sinh vật hiếu khí chuyển hóa thành các chất vô cơ (CO2, H2O) vô hại. Trong quá trình phân hủy các chất hữu cơ, một lượng bùn hoạt tính được tạo ra trong nước thải. Sau thời gian đủ để phân hủy hầu hết các chất bẩn hữu cơ (nồng độ COD, BOD5 đạt quy chuẩn cho phép), khi đó sẽ ngừng sục khí và để nước thải lắng tại bể SBR (lắng tĩnh). Chu kỳ làm việc của bể SBR gồm 5 bước:
1. Bơm nước thải vào bể: 1h;
2. Sục khí: 4h;
3. Để lắng (ngừng cấp khí): 2h;
4. Xả phần nước trong ra: 1h;
5. Tháo một phần bùn dư vừa tạo thành (tùy theo mức độ tạo bùn để xác định thời gian bơm xả).
– Sau thời gian lắng, phần nước trong đạt QCVN 40:2011/BTNMT cột A sẽ chảy ra bể kiểm chứng để kiểm chứng chất lượng nước thải và quan trắc nước thải tự động, liên tục sau đó chảy theo đường ống ra sông Hà Thanh.
Một phần bùn lắng (bùn hoạt tính) tại bể SBR được đưa vào bể chứa và tái sinh bùn nhằm phục hồi khả năng hoạt tính của bùn để tuần hoàn trở lại cho bể SBR khi có nhu cầu. Phần bùn dư sẽ được bơm sang máy ép bùn để xử lý, lượng bùn khô ép xong sẽ thuê đơn vị có chức năng thu gom xử lý theo đúng quy định.
IV. Một số hình ảnh tại Trạm xử lý nước thải:
Bể điều hòa và đơn nguyên thứ 01 của Trạm xử lý nước thải
Công đoạn xử lý chính của Trạm xử lý nước thải tập trung KCN
Bể điều hòa
Thiết kế keo tụ kết hợp lắng
